'Waarom krijgt patiënt geen stem in het debat rond de ereloonsupplementen?'
In de hevige discussie rond de ereloonsupplementen vraagt David Vansteenbrugge, Algemeen Directeur van Kom op tegen Kanker, meer aandacht voor de stem van de patiënt. En dan vooral de stem van de kwetsbare patiënt, want die dreigt de rekening te betalen – letterlijk én figuurlijk. Patiënten betalen in ons land namelijk steeds meer uit eigen zak: zo’n 18 à 20 procent van de gezondheidskosten. Of meer, als je tot de 2 op de 10 patiënten zonder hospitalisatieverzekering hoort.
De voorbije weken brandde een hevige discussie los over een wetsontwerp waarmee minister Vandenbroucke een plafond wil invoeren voor de ereloonsupplementen en artsen wil motiveren om zich te conventioneren. Een broodnodig debat, maar hoe meer ik de discussie volg, hoe meer ik mij de vraag stel: waarom krijgt de patiënt eigenlijk nauwelijks het woord in deze dialoog? Is die patiënt niet net één van de allerbelangrijkste stemmen in deze kwestie? Want momenteel wordt de discussie beslecht boven de hoofden van de mensen over wie het gaat. En daardoor dreigen we in de techniciteit van het al dan niet conventioneren te vervallen, zonder het te hebben over het overkoepelende maatschappelijke issue: hoe toegankelijk willen we dat de zorg in ons land blijft?
Sta mij toe om deze situatie dus even vanuit het standpunt van de patiënt te belichten. Een kankerpatiënt, bijvoorbeeld, omdat we ons daar bij Kom op tegen Kanker een heel concreet beeld van kunnen vormen. Zo was er vorige week nog een patiënte die ons erop aansprak: ze betaalde welgeteld 2.674,87 euro ereloonsupplement bij een reeks bestralingen. Graag herinner ik u eraan dat het gemiddelde netto maandloon van de Vlaming momenteel 2.870 euro bedraagt. “Maar die kost wordt toch door de verzekering betaald?" Vaak wel, inderdaad. Maar vergeet niet dat naar schatting ongeveer 8 op de 10 Belgen een hospitalisatieverzekering heeft – ongeveer 20 procent heeft er dus geen. En laat dat nu net die 20 procent zijn die, door de band genomen, ook onder dat gemiddelde nettoloon zit.
Gezondheidsongelijkheid
Hier komen we dus tot de kern van het probleem: de gezondheidsongelijkheid in ons land. Er is intussen al meer dan genoeg ontegensprekelijk bewijsmateriaal dat er grote sociaal-economische ongelijkheden zijn in het aantal gezonde levensjaren van de Belg. Hoog tijd om die kloof te beginnen dichten, door in te zetten op een zo toegankelijk mogelijk zorgsysteem. Het aanpakken van de uitschieters in de ereloonsupplementen – de gevallen waarbij het tot maar liefst 300 procent gaat – zou dus een no-brainer moeten zijn.
Uit de laatste ziekenhuisbarometer van het InterMutualistisch Agentschap (IMA) in 2023 bleek dat de Belgische patiënten samen zo’n 697 miljoen euro aan ereloonsupplementen betaalden, een stijging van 13,1 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. De erelonen zelf stegen met 8,7 procent. En wat nog meer opviel, zijn de cijfers van de hele hoge ereloonsupplementen: 44.431 patiënten betaalden meer dan 3.000 euro voor een klassieke opname en 2.789 patiënten moesten zelfs meer dan 10.000 euro bijbetalen. Bij dit soort bedragen mogen we ons toch vragen stellen?
Het blijkt bovendien een algemene trend dat we medische kosten meer met eigen middelen moeten financieren in ons land. Want het persoonlijke aandeel van de patiënt ligt hoog: 18 à 20 procent van de totale gezondheidskosten in België worden door de patiënt zelf betaald. Dat baart me zorgen. Zeker als je weet dat dit in onze buurlanden tussen de 9 en de 12 procent ligt. We zijn dus niet bepaald de beste leerling van de West-Europese klas.
Neem daar nog bij dat er in ons land een lage conventioneringsgraad is bij bepaalde specialisten, zoals dermatologen (30% geconventioneerd), oogartsen (37%), gynaecologen (50%), orthopedisten (54%) en stomatologen (56%). Dan mag het niet verbazen dat de gemiddelde kost van een behandeling een zeer reëel probleem wordt voor de patiënt.
We hebben er dus alle baat bij om een versnelling hoger te schakelen in de betaalbaarheid van medische hulp. Want toegankelijke zorg is een basisrecht. Voor iedereen.
Noot voor de redactie (niet voor publicatie)
Voor meer informatie kun je contact opnemen met:
Sven Haenen