Meer dan de helft van vapende jongeren grijpt ook naar de sigaret

Brussel, 13 juli 2024 - Ruim de helft van de jongeren die vapen (52 procent), roken ook klassieke tabaksproducten, zoals sigaretten. Dat blijkt uit een onderzoek van Kom op tegen Kanker bij ruim 6.000 jongeren tussen de 12 en 26 jaar. Het gaat om een niet te onderschatten groep, als je weet dat meer dan één op de acht jongeren vapet (13 procent). 'De studie legt de zorgwekkende samenhang tussen vapen en roken bij jongeren bloot, zeker bij de jongste leeftijdsgroep van de 12- tot 15-jarigen: 51 procent van wie zowel tabak rookt als vapet, geeft aan dat het begon bij vapen', aldus Veerle Maes, expert kankerpreventie van Kom op tegen Kanker. 'Het idee dat vapen onder jongeren onschuldig zou zijn, wordt met deze studie weerlegd.'

Het gaat om een studie die Kom op tegen Kanker in kader van de beheersovereenkomst van het consortium tabak liet uitvoeren. Onderzoeksbureau Indiville bevroeg daarvoor maar liefst 6.309 Vlaamse jongeren tussen de 12 en de 26 jaar. De meest opvallende bevinding: meer dan de helft van de jongeren die vapen – zo’n 52 procent – geven aan ook tabak te roken.

Veerle Maes, expert kankerpreventie bij Kom op tegen Kanker: 'De mythe dat vapen onze jongeren zou weghouden van de sigaret, wordt op basis van dit onderzoek ontkracht. De studie legt de verontrustende relatie tussen vapen en roken ook nog op andere manieren bloot. In de jongste categorie, de 12- tot 15-jarigen, geeft 51 procent van degenen die al gerookt én gevapet hebben aan dat ze eerst de vape gebruikten. Eén op de vijf rokers antwoordt “helemaal akkoord” op de stelling “Vapen heeft me benieuwd gemaakt naar roken”. Dat is een niet te miskennen signaal.'

Ongeveer één op de acht jongeren vapet (13 procent). 45 procent van die groep vapet minstens één keer per dag.

Veerle Maes: 'Het feit dat één op de drie zegt dat het moeilijk zou zijn om te stoppen met vapen, springt in het oog. Als je weet dat 74 procent hoofdzakelijk of uitsluitend nicotinehoudende e-liquids gebruikt, is dat eigenlijk niet verbazend, want die nicotine maakt vapen verslavend.'

Zien vapen, doet vapen én roken

De impact van vapende ouders valt niet te onderschatten. Bij de groep waarvan geen van beide ouders vapet, is zo’n 11 procent van de jongeren een vaper. Bij de groep met één vapende ouder, gaat het om 25 procent. En als beide ouders vapen, stijgt dat zelfs tot 42 procent.

Veerle Maes: 'De conclusie is: zien vapen, doet vapen. De onderzoeksresultaten geven bovendien aan dat zien vapen, ook doet roken. Hier gaat het bij geen, één of twee vapende ouders over respectievelijk 7 procent, 14 procent of 29 procent rokende jongeren.'

Verbod op verkoop wordt massaal omzeild

Het verbod op de verkoop van tabak en vapes aan minderjarigen wordt stevig met de voeten getreden. Soms gebeurt dat via een omweg: één op de vier minderjarigen koopt de vape- en rookwaren niet zelf, maar laat iemand anders ze voor hen kopen. En 40 procent van de minderjarigen geeft aan zijn tabaksproducten zelf te kopen in de nachtwinkel of een benzinestation. Bij vapes is dat 32 procent.

Veerle Maes: 'Uit controles van de FOD Volksgezondheid van vorig jaar bleek dat meer dan 70 procent van de handelaars de leeftijdsgrens niet respecteert bij de verkoop van tabak of vapes. Het is dus duidelijk dat ons land dringend meer moet inzetten op handhaving van het verbod, zodat het geen dode letter blijft. En ja, dat zal een investering vragen, maar die verdien je op lange termijn terug door de dalende kosten voor onze gezondheidszorg. Bovendien is het gewoon onze morele plicht als samenleving om onze jongeren te beschermen. Want wie nooit met roken of vapen begint, hoeft er ook niet mee te stoppen – of spijtig genoeg ‘proberen stoppen’, in veel gevallen.'

Meer info

De belangrijkste bevindingen uit het onderzoek van Kom op tegen Kanker:

Meer info over de gevolgen van roken – en specifiek de link met kanker – vind je op:

https://www.allesoverkanker.be/kanker-voorkomen/roken-en-kanker

Noot voor de redactie (niet voor publicatie)

^{Over Kom op tegen Kanker ​
​Kom op tegen Kanker is een niet-gouvernementele organisatie die opkomt voor het recht van patiënten op de beste behandeling en zorg, en het recht van mensen op een gezonde leefomgeving. Het doet dat door zorgprojecten op te zetten of financieel te ondersteunen, steun aan wetenschappelijk onderzoek, beleidsbeïnvloeding en informatie en preventie. Het geld om deze activiteiten op te zetten en te ondersteunen, komt van giften, acties en legaten.} 

^{Over het consortium tabak ​
​Het consortium tabak is de partnerorganisatie van de Vlaamse overheid in kader van tabakspreventie en rookstopbeleid, en bestaat uit het Vlaams Instituut Gezond Leven (penhouder van het consortium tabak), Vlaamse vereniging voor respiratoire gezondheidszorg en tuberculosebestrijding, Kom op tegen Kanker en Stichting tegen Kanker.} 

Voor meer informatie kun je contact opnemen met: