Kom op tegen Kanker roept op om seksualiteit bij kanker meer bespreekbaar te maken

Brussel, 9 juni 2022 – Uit onderzoek van Kom op tegen Kanker blijkt dat de communicatie en zorg rond seksualiteit tijdens of na kanker ondermaats is. 436 (ex-)kankerpatiënten en partners deelden het afgelopen jaar hun ervaringen via een meldcampagne. Vandaag publiceert Kom op tegen Kanker het rapport met de resultaten.  Daaruit blijkt dat amper de helft van de deelnemers over hun vragen en problemen hebben kunnen bespreken met een zorgverlener. Ook heeft slechts een op vier voor de start van de behandeling info gekregen over de mogelijke gevolgen van de kankerbehandeling op hun seksualiteit. Kom op tegen Kanker roept daarom op om de communicatie en de zorg rond seksualiteit en kanker te verbeteren. 

Heel wat kankerpatiënten worden tijdens en na de behandeling geconfronteerd met seksuele klachten zoals erectieproblemen en pijn bij het vrijen door een droge vagina, maar ook minder lust en opwinding en een veranderd zelfbeeld na een operatie. Afhankelijk van het soort kanker en de behandeling varieërt het percentage van patiënten met klachten tussen de 40 en 100 %. ​ 

Hans Neefs, expert kankerzorg bij Kom op tegen Kanker: ‘Seksuele problemen hebben vaak een grote negatieve impact op de levenskwaliteit en het welzijn van de (ex-)kankerpatiënt en de partner. Positieve seksuele ervaringen kunnen net bijdragen tot meer relationele tevredenheid en het herstel van de (ex-)patiënt. Het is daarom erg belangrijk dat zorgverleners dit met hun patiënten bespreken.’ 

Communicatie rond seksualiteit en kanker blijkt ondermaats 

Uit de resultaten van de meldcampagne die Kom op tegen Kanker in juni 2021 voerde, blijkt dat de communicatie rond seksualiteit en kanker ondermaats is. Slechts één op de vier bevraagde patiënten en partners kregen voor de start van de behandeling informatie over de mogelijke gevolgen van de kanker en de behandeling op vlak van seksualiteit. Bij patiënten die prostaatkanker hadden, werd het wel twee op de drie keer besproken. ​ 

Marieke Colpaert kreeg in 2020 borstkanker en werd niet geïnformeerd over de gevolgen van de behandeling op seksualiteit. 

Marieke: ‘In het dikke pak informatie dat je krijgt waar je moet op letten en wat je moet laten bij de start van de chemobehandeling wordt er met geen woord over seksualiteit gesproken. Was het nog mogelijk om veilig seks te hebben en waar moest je dan op letten? Ik moest zelf het initiatief nemen om daarover vragen te stellen. Ik heb dan wel duidelijke antwoorden gekregen van een verpleegkundige die zich hierin had gespecialiseerd maar wat als ik er niet zelf over was begonnen?’ 

Slechts de helft van de patiënten en partners (48 %) heeft tijdens of na de behandeling een gesprek over hun vragen en problemen op seksueel en intiem vlak gehad met een zorgverlener, vooral met de kankerspecialist en soms ook met de psycholoog. Nochtans wou een duidelijke meerderheid van de groep (72,5 %) die geen gesprek hierover had, wel graag zo’n gesprek. Daarnaast wenste 13,6 % van alle deelnemers liever geen gesprek. ​ 

Dat gesprek gebeurde meestal op initiatief van de patiënten of partners, ook al adviseren experten en richtlijnen dat het initiatief voor zo’n gesprek van de zorgverleners moet komen. 70,5 % van de deelnemers verwacht dat een zorgverlener – in de eerste plaats de kankerspecialist en de trajectbegeleiderzelf het initiatief neemt om mogelijke problemen op seksueel en intiem vlak te bespreken, omdat de drempel om hierover te beginnen erg hoog ligt. Een getuige die anoniem wenst te blijven, had tijdens haar behandeling last van een droge vagina. De communicatie van de arts was daarover erg beperkt. 

Getuige x: ‘Wij hebben sinds de beëindiging van mijn kankerbehandeling slechts een paar keer betrekking gehad en dat was dan ook nog erg pijnlijk omdat ik ontzettend droog ben door de menopauze en hormoonpillen. Het gesprek hierover met de arts duurde niet lang. Een routineopmerking in de trend van: “Ja, het is bekend dat veel vrouwen daar last van hebben”. Ze schreef een glijmiddel voor maar bij de volgende controleafspraak begon ze er niet meer over en durfde ik niet meer. 

Aanbevelingen 

Op basis van de resultaten van het onderzoek vraagt Kom op tegen Kanker onder andere dat zorgverleners proactief voor de start van de behandeling zelf de mogelijke impact van de kankerbehandeling op seksualiteit en intimiteit ter sprake brengen en tijdens en na de behandeling herhaald blijven bevragen. ​ 

Daarom pleit Kom op tegen kanker ervoor dat seksualiteit en intimiteit bespreekbaar maken een verplicht onderdeel wordt in de basisopleiding van zorgverleners, maar ook dat de toegang tot gespecialiseerde zorg voor seksuele klachten verbetert. Zo vraagt de organisatie dat in elk oncologisch zorgprogramma een seksuoloog beschikbaar (én financieel toegankelijk) is voor de patiënt en zijn partner tijdens en na de behandeling ​ 

Over de meldcampagne kanker en seksualiteit 

In juni 2021 lanceerde Kom op tegen Kanker een meldcampagne, waarbij (ex-)patiënten en mensen met een partner met kanker opgeroepen werden om hun ervaringen over de bespreekbaarheid van kanker en seksualiteit via een online vragenlijst te delen. 436 (ex-)patiënten en partners hebben op de oproep gereageerd en de vragenlijst ingevuld. Van hen was 84,4 % zelf (ex-)patiënt en 15,6 % was partner van een kankerpatiënt. De overgrote meerderheid (88 %) van de bevraagde personen zegt zelf problemen op vlak van seksualiteit en intimiteit te (hebben) ervaren. Via dit rapport wil Kom op tegen Kanker ervoor zorgen dat seksualiteit en kanker beter bespreekbaar worden. ​ 

Lees het volledige rapport op komoptegenkanker.be/hoe-bespreekbaar-is-seks-bij-kanker-in-de-zorg. Wie nog zijn verhaal wilt doen, kan terecht bij de Kankerlijn via kankerlijn.be of 0800 35 445. 

Noot voor de redactie (niet voor publicatie)

Voor meer informatie kun je contact opnemen met: